Xạ trị ung thư trực tràng – Phương pháp điều trị ung thư trực tràng và tất cả điều bạn cần biết

Theo số liệu thống kê của WHO năm 2018, ung thư trực tràng là loại ung thư phổ biến thứ 5 tại Việt Nam sau ung thư gan, phổi, dạ dày, vú. Mỗi năm, ghi nhận khoảng 15.000 ca mắc mới, và hơn 7000 ca tử vong, chiếm 13.4/100.000 dân. Đây là một con số khá lớn, nhăm nhe đến tính mạng của con người.

Ung thư trực tràng là một bệnh lý ác tính hay gặp nhất của đường tiêu hóa thường liên quan đến đại tràng và ống hậu môn. Đây là bệnh nguy hiểm có nguy cơ tử vong cao thứ 4 trong các bệnh ung thư phổ biến và tỷ lệ mắc cao thứ 3. Bệnh phát triển với 4 giai đoạn chính và được phân loại dựa trên cấu trúc của đại tràng và cách tế bào lây lan từ đại tràng tới các bộ phận khác của cơ thể. 

Phát hiện bệnh ở giai đoạn càng muộn thì thời gian sống của người bệnh càng giảm. Phụ thuộc vào giai đoạn, có sự chênh lệch đối với người bị ung thư giai đoạn 1, tỷ lệ sống thêm 5 năm là 90%, giai đoạn 2 là 80-83%, giai đoạn 3 là 60% và giai đoạn 4% là 11%.

Hiện nay, trong điều trị ung thư trực tràng, tùy thuộc vào tình trạng người bệnh về thể trạng, giai đoạn sẽ được các bác sĩ lựa chọn những cách điều trị khác nhau, có thể cùng lúc hoặc theo thứ tự trước sau. Thực tế, người bệnh thường được điều trị đa mô thức nghĩa là điều trị bằng nhiều cách, trong đó phẫu thuật, hóa trị, xạ trị là những phương pháp điều trị ung thư trực tràng.

Hóa trị là phương pháp dùng một hoặc nhiều loại thuốc kháng ung thư để tiêu diệt, phá hủy các tế bào ung thư. Hóa trị có thể kiểm soát vi di căn và điều trị di căn xa. Liều dùng và lịch điều trị sẽ thay đổi, căn cứ vào tình trạng người bệnh, dựa trên phác đồ trị liệu ung thư chuẩn. Thực tế, hóa trị là phương pháp được dùng để tăng cường tỷ lệ chữa bệnh, hỗ trợ phẫu thuật và xạ trị. Hóa chất khi kết hợp xạ trị còn làm tăng nhạy cảm tế bào ung thư với tia xạ giúp nâng cao khả năng tiêu diệt các tế bào vi di căn còn lại sau phẫu thuật.

Phẫu thuật là phương pháp đóng một vai trò chính trong điều trị triệt căn ung thư trực tràng. Khi phẫu thuật, các vùng đại tràng cần loại bỏ sẽ được các phẫu thuật viên xem xét kỹ lưỡng. Khối u có thể xâm lấn sang các hạch bên cạnh, phẫu thuật sẽ loại bỏ những hạch đã bị tế bào ung thư tràn sang. Tuy nhiên, nếu các bệnh nhân chỉ chỉ phẫu thuật đơn thuần có tỷ lệ tái phát cao do phẫu thuật không thể lấy hết được các tế bào vi di căn.

Hiện nay, trong điều trị ung thư trực tràng, xạ trị là một phương pháp được chỉ định dùng khá nhiều. Xạ trị kết hợp với phẫu thuật, hóa trị để mang lại hiệu quả cao nhất cho người bệnh. Xạ trị là phương pháp dùng các chùm tia xạ năng lượng cao, liều lượng phóng xạ được đo đếm cẩn thận để phá hủy, năng chặn tế bào ung thư phân chia, phát triển. Các chùm tia này hướng đến rất chính xác, bất kỳ khu vực nào, nên khi tế nào ung thư được chẩn đoán ở vùng thấp, khó thì xạ trị là phương pháp được nhắc tới đầu tiên.

Ung thư đại trực tràng hiện nay đã có xu hướng trẻ hóa, nguyên nhân chính nằm ở việc chúng ta đã không chú ý đến chế độ ăn uống, sinh hoạt hàng ngày một cách lành mạnh và khoa học. Năm 2018, Việt Nam ghi nhận 14.733 trường hợp mắc mới và 7856 ca tử vong vì căn bệnh này.

Xạ trị ung thư trực tràng là phương pháp dùng các tia năng lượng cao (tia X) chiếu trực tiếp vào khu vực khối u, để loại bỏ, tiêu diệt hoặc phá vỡ các tế bào ung thư hoặc làm teo tế bào, ngăn chặn chúng phát triển, lan rộng. Xạ trị ung thư trực tràng có thể thực hiện từ bên ngoài cơ thể hoặc từ bên trong, nhưng sử dụng nhiều nhất là xạ trị ngoài. Tùy vào nhiều yếu tố, nhưng thông thường tần xuất xạ trị thường 5 ngày/tuần kéo dài trong nhiều tuần.

Trong điều trị ung thư trực tràng, xạ trị được xem là phương pháp hỗ trợ trước và sau khi phẫu thuật, trong một số trường hợp được chỉ định đơn độc. Tuy nhiên, trong điều trị ung thư trực tràng di căn thì xạ trị ít khi được dùng

Xạ trị ung thư trực tràng trước phẫu thuật làm cho các khối u ác tính bị thu nhỏ, tạo điều kiện cho ca phẫu thuật diễn ra thuận lợi hơn. Những tế bào ung thư ở vị trí khó, nguy hiểm gần động mạch mà phẫu thuật khó vào, thì xạ trị sẽ giúp tiêu diệt tế bào ung thư đó mà không bị ảnh hưởng đến vị trí quan trọng.

Đối với ung thư trực tràng, nếu trong quá trình phẫu thuật còn sót lại một số tế bào ung thư nhỏ, chúng sẽ là mầm mống để phát triển thành tế bào ung thư lớn. Thông thường, sau phẫu thuật, các tế bào ung thư dính vào thành bụng, một số cơ quan nội tạng là hoàn toàn có khả năng. Xạ trị lúc này được chỉ định để hỗ trợ tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót lại, giảm nguy cơ tái phát bệnh ở bệnh nhân.

Nếu tình trạng sức khỏe của bệnh nhân không đáp ứng để thực hiện ca phẫu thuật, hay bệnh nhân bị tái phát ung thư trực tràng. Một số bệnh nhân mắc ung thư trực tràng giai đoạn cuối. Thì xạ trị sẽ là phương pháp giúp bệnh nhân giảm nhẹ các triệu chứng của ung thư trực tràng, kéo dài sự sống cho người bệnh, giảm sự đau đớn trên cơ thể.

Để lựa chọn phác đồ điều trị thích hợp, các bác sĩ căn cứ vào nhiều yếu tố như vị trí u nguyên phát, toàn trạng bệnh nhân, giai đoạn bệnh và các yếu tố nguy cơ khác. Chỉ định xạ trị ung thư trực tràng cần nhận biết:

3.1. Xạ trị trước mổ

Ung thư trực tràng giai đoạn II-III (u xâm lấn khỏi thành trực tràng và/ hoặc có di căn hạch vùng chậu) nhưng chưa xâm lấn cân quanh trực tràng, các cơ quan lân cận và cơ thắt hậu môn, ung thư trực tràng có di căn xa.

3.2. Hóa – xạ trước mổ

U xâm lấn sát cân quanh trực tràng, các cơ quan lân cận (T4) và ung thư trực tràng thấp.

3.3. Hóa – xạ sau mổ

Ung thư trực tràng chẩn đoán giai đoạn sau mổ II-III.

Tác dụng phụ của xạ trị ung thư trực tràng thường không nguy hiểm và được kiểm soát bởi thuốc và chế độ dinh dưỡng của người bệnh. Nhưng người bệnh nên chú ý, cho các bác sĩ và điều dưỡng biết tình trạng cơ thể, cảm giác khó chịu đang gặp phải để được cách giải quyết tốt nhất khi gặp những tác dụng phụ này.

Rối loạn tiểu tiện

- Người bệnh sẽ đi tiểu nhiều lần, tiểu rắt, tiểu buốt, có thể tiểu ra máu, trường hợp hiếm

Đau bụng, rối loạn đại tiện

- Đại tiện thường xuyên, gặp các vấn đề như tiêu chảy, đau quặn quanh rốn bởi xạ trị ở vùng bụng và tiểu khung

Mệt mỏi, mất vị giác

- Đây là tác dụng phụ tạm thời, thường xuất hiện trong quá trình điều trị

Buồn nôn, nôn

- Một số bệnh nhân xuất hiện cảm giác buồn nôn, nôn, ruột dễ kích thích. Những phản ứng này thường chỉ xuất hiện thoáng qua, nếu người bệnh thấy tình trạng không giảm có thể nhờ tư vấn của bác sĩ.

Viêm da

- Do xạ trị vùng chiếu tia, nên da vùng chậu hông, dưới rốn, mặt thắt lưng hông sẽ có những kích ứng da tạm thời

Nếu tình trạng này nhẹ sẽ tự hồi phục sau khi kết thúc xạ trị, nhưng nếu nặng và có dấu hiệu bất thường, người bệnh đừng ngần ngại hãy báo cho bác sĩ điều trị.

- Người bệnh có khả năng bị vô sinh sau xạ trị, bởi tia xạ có thể gây dị thai, quái thai

- Ảnh hưởng đến “quan hệ vợ chồng”, thường giảm ham muốn, phụ nữ thường bị khô âm đạo, đau rát

- Người bệnh ngoài việc theo dõi tình trạng bênh, thay đổi của cơ thể thì hăm sóc bản thân trong, sau quá trình điều trị là điều vô cùng quan trọng.

- Người bệnh nên hạn chế các loại thức ăn có nhiều dầu mỡ và nhiều gia vị (tiêu, ớt…).

- Kiêng sữa và các sản phẩm từ sữa như bơ, phô mai, sữa chua. 

- Hạn chế ăn rau sống (nên nấu chín). 

- Hạn chế một số thức ăn gây đầy hơi và tăng xì hơi, như tinh bột, đậu, bắp, nước uống có ga. 

- Có thể chia nhỏ các bữa ăn trong ngày thành 5 – 6 bữa thay vì 3 bữa thông thường.

- Không nên ăn quá no.

- Một chế độ ăn cân bằng, hoạt động thể chất vừa đủ và dành thời gian thư giãn, nghỉ ngơi là điều rất quan trọng trong điều trị ung thư.

- Ghi nhớ những yêu cầu từ bác sĩ và thực hiện đúng, nếu không chắc chắn hãy hỏi lại thật kỹ tránh làm sai

- Chăm sóc da, những vùng bị tổn thương trong quá trình điều trị và sau khi điều trị. Không gãi, chà xát, thoa các loại mỹ phẩm lên vùng da chiếu tia. Tránh ánh nắng mặt trời tiếp xúc trực tiếp trên vùng da điều trị, tránh nóng hoặc lạnh. Đảm bảo vệ sinh sạch sẽ da khắp vùng điều trị tia xạ

Một trong những loại sản phẩm có khả năng hỗ trợ điều trị ung thư tốt nhất được các chuyên gia khuyên dùng đó là OKINAWA FUCOIDAN xuất xứ từ Nhật Bản, với chiết xuất tảo Mozuku - một thành phần từ lâu đã được biết đến rộng rãi với khả năng ngăn ngừa tế bào ung thư, kéo dài sự sống.

Okinawa Fucoidan khi nạp vào cơ thể, chúng tạo thành một màng bao bọc lấy tế bào ung thư ngăn chặn sự hình thành mạch máu mới xung quanh tế bào này. Đồng nghĩa với đó, Fucoidan đã cắt nguồn dinh dưỡng nuôi khối u, khi đó các tế bào ung thư sẽ bị không thể phát triển do không được cung cấp năng lượng. Vì thế, chúng không thể di căn tới các vị trí khác.

Tăng cường miễn dịch, ngăn chặn hiện tượng suy kiệt do các biện pháp can thiệp Ung Thư: Okinawa Fucoidan có chứa rất nhiều khoáng chất, protein, cacbonhydrate… giúp cho cơ thể chúng ta được tăng cường hệ miễn dịch, nâng cao sức đề kháng, phục hồi chức năng bạch cầu, hỗ trợ quá trình đại thực bào, rất tốt trong việc hỗ trợ điều trị ung thư của người bệnh.